Podstawowe właściwości fizyczne oleju, które są związane z temperaturą to lepkość, wskaźnik lepkości, temperatura płynięcia i rodzaj oleju bazowego.

LEPKOŚĆ

Podczas doboru oleju najważniejszą daną jest lepkość.

Kiedy tworzony jest film olejowy, część molekuł przyczepia się do powierzchni trącej, a część do powierzchni ciernej. Nazywa się to współczynnikiem ścinania i jest bezpośrednio związane z lepkością oleju i temperaturą pracy. Oleje o niższej lepkości mają, ogólnie rzecz ujmując, wyższy potencjalny współczynnik ścinania, podczas gdy oleje o wyższej lepkości – niższy.

Skoro olej o niższej lepkości i potencjalnie wyższym współczynniku ścinania musi zapewnić wystarczający film olejowy, wydaje się oczywiste, że wraz ze wzrostem temperatury film może zostać przerwany i może wystąpić kontakt metal-metal. Jeżeli natomiast lepkość jest za wysoka, wewnętrzny opór przeciw płynięciu dramatycznie podniesie temperaturę powodując przegrzewanie, które również może doprowadzić do uszkodzenia filmu olejowego powodując utlenianie się oleju. Dlatego też, dobór lepkości oleju poprzez wzgląd na temperaturę pracy jest krytyczny.

TEMPERATURA PŁYNIĘCIA

Temperatura płynięcia jest najniższą temperaturą, w której olej wykasuje właściwość płynięcia. Jest on często i mylnie używany do określenia właściwej lepkości oleju dla urządzenia.

Dla przykładu, powiedzmy, że olej ma temperaturę płynięcia -30°C. Większość zakłada, że jest to minimalna temperatura normalnej pracy oleju, i że olej dopłynie do wszystkich wymaganych miejsc w maszynie, nawet gdy temperatura otoczenia wynosi -30°C. Jest to fałsz. W najlepszym przypadku olej taki będzie z wielkim trudem przepychany przez pompę olejową, co będzie powodować powolny wzrost temperatury oleju, co spowoduje powolny spadek lepkości. Proces taki może zając 5 do 10 minut lub dłużej, podczas których wywołanych może zostać sporo uszkodzeń wielu części, ponieważ olej będzie za lepki, żeby płynąć. NIE należy wybierać oleju tylko poprzez wzgląd na temperaturę płynięcia.

WSKAŹNIK LEPKOŚCI

Wskaźnik lepkości to odporność oleju na zmianę lepkości wraz ze zmianą temperatury. Im wyższy wskaźnik lepkości, tym ta odporność jest większa.

Zależność lepkości od temperatury jest drugą po samej lepkości najważniejszą właściwością podczas doboru oleju mającego pracować w maszynie narażonej na duże zmiany temperatur.

Większość przemysłowych olejów mineralnych, które mogą być używane w fabrykach czy zakładach produkcyjnych z kontrolowanymi temperaturami potrzebują wskaźnika lepkości między 55 a 100. Niemniej jednak w warunkach wysokich zmian temperatury jak silniki samochodowe, wózki widłowe pracujące w chłodniach etc., trzeba stosować oleje o wyższym wskaźniku lepkości, nawet 175. Wskaźnik lepkości nie zawsze wymieniony jest w danych technicznych olejów, a powinien być.

OLEJ BAZOWY

Wybór oleju bazowego jest równie krytyczny jak właściwości wymienione powyżej. Dla zapoznania się z ich różnicami, zapraszamy do zapoznania się z innymi artykułami jak „Bazy syntetyczne”, czy „zrozumieć różnicę między grupami olejów bazowych”